گزارش تخصصی معلمان

از جمله عوامل بسیار مهم در شناخت مشکلات دانش آموزان و یافتن راه حل برای آنها ، امر پژوهش و تحقیق  توسط معلمان است که از آن به عنوان گزارش تخصصی معلمان یاد می شود. گزارش تخصصی از دو بعد دارای اهمیت است . نخست اینکه چاره گشای مشکلات پژوهشی معلمان است و دیگر این که با افزایش دانسته های معلمان به او کمک می کند تا با انتقال یافته های خود به دانش آموزان در حل مشکلات جامعه کمک مضاعف کند  اما نکته مهم این است که خود گزارش تخصصی نیز نیازمند آموزش است چرا که در حقیقت یک فن است و روش های مختلفی دارد که یادگیری و به کار بستن آنها جز با آموزش میسر نیست .

در واقع تاکیدی که در تعریف تحقیق های معلمان بر روش های منظم شده است ما را به آنجا راهنمایی می کند که روش های منظم فقط با آموزش حاصل می شوند نه به صورت تصادفی.اما متاسفانه هنوز فرهنگ انجام پژوهش توسط معلمان در کشور ما نهادینه نشده و باور راستین برای پژوهش در بخش های گوناگون آموزشی تقویت نشده است که بتوان از آن در جهت توسعه و پیشرفت کشور استفاده کرد . اعتقاد به اینکه پژوهش می تواند بسیاری از مسائل را حل کند یا آنها را کاهش دهد در میان معلمان چندان قوی نیست و هنوز بسیاری از دست اندر کاران طعم شیرین استفاده از نتایج گزارش تخصصی معلمان را نچشیده اندآموزش و پرورش به عنوان اولین پایگاه رسمی فرهنگ سازی در این زمینه وظیفه ای خطیر و بزرگ بر عهده دارد که همانا تربیت معلمانی جستجوگر ، اندیشمند ، دانا و توانا است . شواهد نشان می دهد این نهاد در این زمینه چندان کامیاب نبوده است. امر پروهش باید با قدرت ، قوت ، جدیت و گستردگی بیشتری در نظام آموزشی کشور توسعه و دنبال شود تا معلمان به پژوهش و پژوهش گری علاقه مند شده و آینده تحقیقاتی کشور را به نحو مطلوب محقق کنند. انتخاب موضوعات گزارش تخصصی مرتبط با شغل بر حسب اینکه پژوهش فردی یا گروهی باشد متنوع بوده است و هر معلمی برای درسی که آموزش می دهد در این امر کاملا سلیقه ای عمل کرده است .مانند گزارش تخصصی دبیران،گزارش تخصصی معاون اجرایی،گزارش تخصصی مدیران،گزارش تخصصی معاون آموزشی،گزارش تخصصی معاون پرورشی و گزارش تخصصی ریاضی.

در زمینه گسترش فرهنگ پژوهشی ، نهاد آموزش و پرورش راهکارهای متعددی را تا کنون در قالب تاسیس مراکز پژوهشی ، طرح ها و برنامه هایی در سطح معلمان به اجرا در آورده است مثل :

طرح گزارش تخصصی معلمان

به منظور ترغیب به حل مسائل آموزشی و تربیتی از طریق پژوهش در عمل ، توسعه اندیشه پژوهشگری در بین معلمان ، بهره گیری از تجارب معلمان نوآور و ارج نهادن به فعالیت های پژوهشی برنامه گزارش تخصصی با مشارکت فعال شورای تحقیقات استان ها در سراسر کشور به اجرا درآمد که از طریق آن همکاران فرهنگی می توانند به گزارش تخصصی  بپردازند . یعنی معلمان و مربیان آگاه و علاقمند می توانند در مورد مسائلی که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه هستند به پژوهش بپردازند. زمینه‌ها و محورهای موضوعی ،گزارش تخصصی معلمان در مورد مسائلی است که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه بوده‌اند . این موضوعات عبارت از چگونگی تدریس یک مفهوم علمی با موضوع درسی، تولید روش حل مسایل رفتاری دانش‌آموزان در موارد خاص و شیوه‌های اداره کلاس مرتبط با تعلیم وتربیت بوده است.

منبع : کانون تخصصی دانشجو

پرسشنامه مدیریت زمان در مبحث گزارش تخصصی

پرسشنامه مدیریت زمان گزارش تخصصی را در اختیار اولیاء آنها گذاشتم تا وضعیت مدیریت زمان و برنامه ریزی  دانش آموزان مشخص شود.این پرسشنامه توسط اولیای دانش آموزانی که مشکل عدم تمرکز داشتند پر شد.

  هیچ گاه  به ندرت   گاهی  اغلب  همیشه 

1-آیا کارهایی که در طول روز انجام می دهید،کارهایی است که بیشترین اولویت را دارد؟                         

2-آیا درسهایتان را در لحظه آخر به انجام می رسانید و یا به وقت بیشتری نیاز دارید؟

3-آیا می دانید که چه مقدار از زمان خود راصرف دروس مختلف می کنید؟

4-آیا شما در برنامه ریزی های خود زمان را درنظرمی گیرید؟

5-آیا در کارها یا برنامه هایتان وقفه ایجاد می شود؟

6-آیا در انتخاب کارها یا تکالیفی که باید انجام دهید هدف تعیین می کنید؟

7-آیا در برنامه ریزیخود زمانهایی را برای انجام اتفاق های غیر منتظره در نظر می گیرید؟

8-آیا می دانید هر یک از کارهایی که انجام می دهید از چه ارزشی برخوردار است؟(کم ،متوسط،زیاد)  

9-زمانی که برنامه یا کار جدیدی به شما محول می شود  آیا اهمیت آن را بررسی کرده و بر این اساس ان را در اولویت بندی خود قرار می دهید؟

10-آیا در مهلت نهایی انجام تکالیف و تعهدات خود نگران هستید؟

11-آیا حواس پرتی اغلب موارد شما را از انجام تکالیف باز می دارد؟

12-آیا مجبور می شوید خواندن درسهای امروز را به فردا موکول کنید؟

13-آیا برای خود لیست درسهایی را که باید بخوانید  تنظیم می کنید

14-قبل از انجام هر کاری آیا بررسی می کنید که آن کار ارزش زمانی را که صرف آن می کنید داردیانه؟

با توجه به پاسخهای آنها به این پرسشنامه مشخص شد حواس پرتی عاملی است که همیشه آنها را از انجام تکالیف باز می دارد ،همچنان که قبلا نیز اعلام کرده بودند در مورد انجام نشدن تعهدات و تکالیف خود نگران هستند ،اهمیت کارها و اولویت آنها را می دانند ولی وقفه در انجام فعالیتهایشان ایجاد می شود که به دلیل زمانی هست که از دست می دهند.

ادبیات و پیشینه تحقیق گزارش تخصصی

با توجه به اینکه کاملا مشخص شد مشکل اصلی نرگس حواس پرتی و عدم تمرکز در کلاس درس هست،اطلاعات خود را در زمینه عوامل به وجود آورنده عدم تمرکز افزایش دادم تا بتوانم مشکل نرگس را زودتر برطرف کنم.در این زمینه گزارش تخصصی هایی که با این موضوع بود بررسی کردم.

یکی از این تحقیق های گزارش تخصصی با عنوان چگونه توانستم تمرکز دانش آموزان پایه اول ابتدایی مدرسه فرزانگان را در کلاس بالا ببرم. که آنها راه حل هایی را که برای حل این مشکل ارائه داده بودند عبارت بود از:توجه به تفاوتهای فردی، تشویق لفظی، مسئولیت دادن به شاگردان درونگرا،توجه به تغذیه دانش آموزان،استفاده از وسایل کمک آموزشی استفاده از نمایش و بازی استفاده از شعر و نقاشی،کنترل شلوغی کلاس ،ایجاد شرایط محیطی خوشایند،تغییر روش تدریس،توجه به وضعیت جسمانی دانش آموزان،عدم استفاده از وسایل فانتزی

تحقیق های موردی نیز در مورد عدم تمرکز دانش آموز بود ولی چون در مورد دانش آموزان خاص مثل بیش فعالی و... بود که چون شرایط دانش آموز متفاوت بود راهکارهای آنها نیز متناسب با آن دانش آموز بود. 

اما در مورد دو تحقیق فوق که ارائه شد چون در مورد کل کلاس بود ضمن استفاده از تحقیقات همکاران راهکارها کمی متفاوت خواهد بود.چون ابتدا باید عواملی که باعث عدم تمرکز در نرگس شده است خوب شناسایی شود سپس با توجه به علت به وجودآورنده راهکارهای لازم ارائه شود.                   

هدف پژوهش:شناخت عوامل به وجودآورنده عدم تمرکز-راههای افزایش دقت و تمرکز حواس

نمونه ای از گزارش تخصصی مدارس

قربانی پور برگه های طراحی شده ای را هم نشانم می‌دهد که هر دانش آموز کتابی را که خوانده است، در آن معرفی می‌کند. این را هم می‌گوید که در ساعتی که کلاسی زنگ کتابخوانی دارد، نوشته ای درباره اهمیت کتاب و کتابخوانی به در کلاس نصب می‌شود تا بقیه بدانند زنگ کتابخوانی است  و هیچ کس نباید مزاحم کتابخوانی بچه ها بشود.

در زمان اجرای  طرح زنگ کتاب دانش آموزان هر کلاس برای دو تا سه بار به کتابخانه فردوسی رفتند تا آنجا هم کتاب بخوانند و هم با مخزن و کتابخانه آشنا شوند.

کتابخوانی با خانواده در خانه

این مدیر، کتاب دوست و همکارانش حتی به اینکه دانش آموزان تنها در گزارش تخصصی مدرسه کتاب بخوانند، بسنده نکردند و برای خانواده ها هم برنامه ای طراحی کردند. شکل اجرای برنامه هم به گونه ای بود که باید همه خانواده در گزارش تخصصی یک ساعت خاص در هفته که به مدرسه اعلام کرده بودند، با هم کتاب بخوانند و مدرسه هم برای اینکه از چند و چون اجرای برنامه با خبر شود، به طور اتفاقی با خانواده ها تماس می‌گیرد و کسب اطلاع می‌کند.

قبول کنید که در وانفسای نداشتن برنامه برای ترویج کتابخوانی آن هم از سالهای کودکی، حرکتهایی از این دست آدم را سر ذوق می‌آورد.

گزارش تخصصی کاش گزارش بعدی ما از مدرسه شما باشد

حالا به عنوان کسی که دستی در کار کتاب دارم، منتظرم تا در یکی از روزهای سال تحصیلی جدید سری به مدرسه امام حسین(ع) بزنم و از نزدیک شاهد این اتفاق خوب باشم.

امیدوارم شما خواننده ای که این مطلب را می‌خوانید؛ معلم، مدیر  و یا معاون در یکی از مدارس باشید و خواندن این مطلب برای شما هم ایجاد انگیزه کند تا گزارش بعدی ما از مدرسه شما باشد.

امیدوارم روزی برسد که این حرکتها فراگیر شود و بچه های معصوم ما به جای اینکه کتاب را برای کسب نمره و قبول شدن بخوانند، برای این بخوانند که از آن لذت ببرند و از آن چیزی یاد بگیرند.

طرح زنگ کتابخوانی درس پژوهی

گزارش تخصصی علیرضا قربانی پور، مدیر خوش ذوق و اهل کتاب به چای دعوتم می‌کند و از طرح  زنگ کتابخوانی برایم می‌گوید. او یک ماهی است که به این مدرسه آمده، اما در همین مدت اندک هم به فکر ادامه این راه در مدرسه جدید است.

این مدیر خوش ذوق درباره شروع این حرکت می‌گوید: «چند سال پیش با همکاران درباره برخی مشکلات دانش آموزان صحبت می‌کردیم و یکی از مشکلاتی که به نظر بنده و همکاران رسید، ارتباط نداشتن دانش‌آموزان با کتاب و کتابخوانی بود. طرح این مشکل و در کنار آن تأکیدات رهبری در بحث کتابخوانی انگیزه‌ای شد برای راه‌اندازی زنگ کتابخوانی در مدرسه. مقدمات  کار را با برگزاری نمایشگاه کوچک کتاب و  مسابقه کتابخوانی میان دانش‌آموزان شروع کردیم.  قرارمان هم بر این شد که در زنگ کتابخوانی - که در هفته برای هر کلاس یک ساعت مشخص شد - هم معلم کلاس کتاب غیر درسی و کمک درسی بخواند و هم دانش آموزان.

پس از پایان زنگ کتابخوانی،  معلمان در دفتر و در زنگ تفریح فرصت داشتند تا 20 دقیقه از کار انجام شده گزارشی بدهند و نقاط ضعف و قوت طرح بررسی می‌شد.

این اتفاق سبب شد که دانش آموزان بیشتر با کتاب مأنوس بشوند؛ چون فرصتی بود گزارش تخصصی برای اینکه هر کتابی را که دوست دارند، بخوانند.

در مدسه قبلی ام که مدرسه امام حسین(ع)  شماره 4 بود هم این حرکت ادامه داشت و نکته جالب اینکه وقتی دانش آموزان با کتاب دوست می‌شوند، حاضرند برای آن هزینه هم بکنند؛ مثلا ما برای اینکه بچه ها به کتابهای بیشتری دسترسی داشته باشند، صندوقی در هر کلاس قرار دادیم تا هر کدام از دانش آموزان ماهانه مبلغ هزار تومان به این مسأله اختصاص بدهند و آنجا ما شاهد بودیم برخی دانش آموزان خیلی بیشتر به این صندوق کمک کردند که سبب شد بتوانیم کتابهای خوبی برای آنها تهیه کنیم.

معایب و مشکلات اجرای طرح 3-3-6 در ارتباط با گزارش تخصصی

1- کمبود معلم و امکانات کافی گزارش تخصصی و برنامه ریزی شده در مدارس ابتدایی

2- وجود معضل هم زیستی کودکان سال اول ابتدایی با پایه ششم ابتدایی .

3-نبود برنامه های مدون و کارشناسی شده برای مردودی های پایه ی اول راهنمایی سال جاری

4- عدم توانایی آموزگاران و دبیران برای آموزش تعداد متنوع کتاب های درسی با مفاهیم متنوع در صورتی که با یک کلاس و یک معلم تدریس شود.

5-ضعف آموزشی و جبهه گیری های بعضی از همکاران

6-تفاوت زیاد سنی دانش آموزان ابتدایی مخصوصا در مناطق روستایی و عشایری که معمولا دانش آموزان در کلاس های چند پایه و مختلط (پسر و دختر ) هستند گزارش تخصصی مشکل بیشتر نمایان می شود.

7-  آموزش و پرورش در کوتاه مدت امکان تامین و آموزش معلمان به ویژه برای پایه ی ششم ندارد.

8- سرمایه گذاری نظام آموزش و پرورش بر گزارش تخصصی روی شکل ساختار دوره ها می تواند مانعی بر سر راه تغییر محتوا باشد .

9- کمبود فضای آموزشی    

10-بدون نظر خواهی قبلی وبرنامه ریزی قبلی می باشد.

11- تمایل نداشتن دانش آموزان به تحصیل گزارش تخصصی در همان مدرسه چون تغییر و تحولی ایجاد نمی شود.

12-فضای گزارش تخصصی زیبا سازی رده ی سنی 6تا 10 سال با نوجوانی متفاوت است

13- اختلاف سنی ، جسمی و روحی و روانی زیاد بین پایه های ابتدایی ، پایه اول تا پایه ششم

14 - همراهی معلمان با دانش آموزان از پایه اول تا سوم ابتدایی گزارش تخصصی در عمل گاهی باعث  بروز مشکلاتی برای دانش آموزان و معلمان خواهد کرد .

15- اجرا نکردن طرح بصورت آزمایشی در منطقه ای محدود .

16- شتابزدگی بیش از حد اجرای ان

17- تدوین کتب پایه ششم ابتدایی هنوز به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش نرسیده است،

18- از اندازه میز و صندلی و فضا و...... ودیگر ملزومات که بگذریم

- شصت هزار کلاس  ششم ابتدایی درمدارس گزارش تخصصی نیاز است

ضمنا 600000معلم (دوره دیده ضمن خدمت کتب جدید)  نیاز است

ضمن اینکه بسیاری از این مدارس به گزارش تخصصی دلیل افزایش جمعیت  رتبه ی ان ها تغییر کرده وبه چارت نیروی جدید نیازمند خواهد بود که خود چند هزار نیرو را می طلبد.