از جمله عوامل بسیار مهم در شناخت مشکلات دانش آموزان و یافتن راه حل برای آنها ، امر پژوهش و تحقیق توسط معلمان است که از آن به عنوان گزارش تخصصی معلمان یاد می شود. گزارش تخصصی از دو بعد دارای اهمیت است . نخست اینکه چاره گشای مشکلات پژوهشی معلمان است و دیگر این که با افزایش دانسته های معلمان به او کمک می کند تا با انتقال یافته های خود به دانش آموزان در حل مشکلات جامعه کمک مضاعف کند اما نکته مهم این است که خود گزارش تخصصی نیز نیازمند آموزش است چرا که در حقیقت یک فن است و روش های مختلفی دارد که یادگیری و به کار بستن آنها جز با آموزش میسر نیست .
در واقع تاکیدی که در تعریف تحقیق های معلمان بر روش های منظم شده است ما را به آنجا راهنمایی می کند که روش های منظم فقط با آموزش حاصل می شوند نه به صورت تصادفی.اما متاسفانه هنوز فرهنگ انجام پژوهش توسط معلمان در کشور ما نهادینه نشده و باور راستین برای پژوهش در بخش های گوناگون آموزشی تقویت نشده است که بتوان از آن در جهت توسعه و پیشرفت کشور استفاده کرد . اعتقاد به اینکه پژوهش می تواند بسیاری از مسائل را حل کند یا آنها را کاهش دهد در میان معلمان چندان قوی نیست و هنوز بسیاری از دست اندر کاران طعم شیرین استفاده از نتایج گزارش تخصصی معلمان را نچشیده اندآموزش و پرورش به عنوان اولین پایگاه رسمی فرهنگ سازی در این زمینه وظیفه ای خطیر و بزرگ بر عهده دارد که همانا تربیت معلمانی جستجوگر ، اندیشمند ، دانا و توانا است . شواهد نشان می دهد این نهاد در این زمینه چندان کامیاب نبوده است. امر پروهش باید با قدرت ، قوت ، جدیت و گستردگی بیشتری در نظام آموزشی کشور توسعه و دنبال شود تا معلمان به پژوهش و پژوهش گری علاقه مند شده و آینده تحقیقاتی کشور را به نحو مطلوب محقق کنند. انتخاب موضوعات گزارش تخصصی مرتبط با شغل بر حسب اینکه پژوهش فردی یا گروهی باشد متنوع بوده است و هر معلمی برای درسی که آموزش می دهد در این امر کاملا سلیقه ای عمل کرده است .مانند گزارش تخصصی دبیران،گزارش تخصصی معاون اجرایی،گزارش تخصصی مدیران،گزارش تخصصی معاون آموزشی،گزارش تخصصی معاون پرورشی و گزارش تخصصی ریاضی.
در زمینه گسترش فرهنگ پژوهشی ، نهاد آموزش و پرورش راهکارهای متعددی را تا کنون در قالب تاسیس مراکز پژوهشی ، طرح ها و برنامه هایی در سطح معلمان به اجرا در آورده است مثل :
طرح گزارش تخصصی معلمان
به منظور ترغیب به حل مسائل آموزشی و تربیتی از طریق پژوهش در عمل ، توسعه اندیشه پژوهشگری در بین معلمان ، بهره گیری از تجارب معلمان نوآور و ارج نهادن به فعالیت های پژوهشی برنامه گزارش تخصصی با مشارکت فعال شورای تحقیقات استان ها در سراسر کشور به اجرا درآمد که از طریق آن همکاران فرهنگی می توانند به گزارش تخصصی بپردازند . یعنی معلمان و مربیان آگاه و علاقمند می توانند در مورد مسائلی که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه هستند به پژوهش بپردازند. زمینه‌ها و محورهای موضوعی ،گزارش تخصصی معلمان در مورد مسائلی است که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه بوده‌اند . این موضوعات عبارت از چگونگی تدریس یک مفهوم علمی با موضوع درسی، تولید روش حل مسایل رفتاری دانش‌آموزان در موارد خاص و شیوه‌های اداره کلاس مرتبط با تعلیم وتربیت بوده است.
منبع : کانون تخصصی دانشجو
پرسشنامه مدیریت زمان گزارش تخصصی را در اختیار اولیاء آنها گذاشتم تا وضعیت مدیریت زمان و برنامه ریزی دانش آموزان مشخص شود.این پرسشنامه توسط اولیای دانش آموزانی که مشکل عدم تمرکز داشتند پر شد.
هیچ گاه به ندرت گاهی اغلب همیشه
1-آیا کارهایی که در طول روز انجام می دهید،کارهایی است که بیشترین اولویت را دارد؟
2-آیا درسهایتان را در لحظه آخر به انجام می رسانید و یا به وقت بیشتری نیاز دارید؟
3-آیا می دانید که چه مقدار از زمان خود راصرف دروس مختلف می کنید؟
4-آیا شما در برنامه ریزی های خود زمان را درنظرمی گیرید؟
5-آیا در کارها یا برنامه هایتان وقفه ایجاد می شود؟
6-آیا در انتخاب کارها یا تکالیفی که باید انجام دهید هدف تعیین می کنید؟
7-آیا در برنامه ریزیخود زمانهایی را برای انجام اتفاق های غیر منتظره در نظر می گیرید؟
8-آیا می دانید هر یک از کارهایی که انجام می دهید از چه ارزشی برخوردار است؟(کم ،متوسط،زیاد)
9-زمانی که برنامه یا کار جدیدی به شما محول می شود آیا اهمیت آن را بررسی کرده و بر این اساس ان را در اولویت بندی خود قرار می دهید؟
10-آیا در مهلت نهایی انجام تکالیف و تعهدات خود نگران هستید؟
11-آیا حواس پرتی اغلب موارد شما را از انجام تکالیف باز می دارد؟
12-آیا مجبور می شوید خواندن درسهای امروز را به فردا موکول کنید؟
13-آیا برای خود لیست درسهایی را که باید بخوانید تنظیم می کنید
14-قبل از انجام هر کاری آیا بررسی می کنید که آن کار ارزش زمانی را که صرف آن می کنید داردیانه؟
با توجه به پاسخهای آنها به این پرسشنامه مشخص شد حواس پرتی عاملی است که همیشه آنها را از انجام تکالیف باز می دارد ،همچنان که قبلا نیز اعلام کرده بودند در مورد انجام نشدن تعهدات و تکالیف خود نگران هستند ،اهمیت کارها و اولویت آنها را می دانند ولی وقفه در انجام فعالیتهایشان ایجاد می شود که به دلیل زمانی هست که از دست می دهند.
با توجه به اینکه کاملا مشخص شد مشکل اصلی نرگس حواس پرتی و عدم تمرکز در کلاس درس هست،اطلاعات خود را در زمینه عوامل به وجود آورنده عدم تمرکز افزایش دادم تا بتوانم مشکل نرگس را زودتر برطرف کنم.در این زمینه گزارش تخصصی هایی که با این موضوع بود بررسی کردم.
یکی از این تحقیق های گزارش تخصصی با عنوان چگونه توانستم تمرکز دانش آموزان پایه اول ابتدایی مدرسه فرزانگان را در کلاس بالا ببرم. که آنها راه حل هایی را که برای حل این مشکل ارائه داده بودند عبارت بود از:توجه به تفاوتهای فردی، تشویق لفظی، مسئولیت دادن به شاگردان درونگرا،توجه به تغذیه دانش آموزان،استفاده از وسایل کمک آموزشی استفاده از نمایش و بازی استفاده از شعر و نقاشی،کنترل شلوغی کلاس ،ایجاد شرایط محیطی خوشایند،تغییر روش تدریس،توجه به وضعیت جسمانی دانش آموزان،عدم استفاده از وسایل فانتزی
تحقیق های موردی نیز در مورد عدم تمرکز دانش آموز بود ولی چون در مورد دانش آموزان خاص مثل بیش فعالی و... بود که چون شرایط دانش آموز متفاوت بود راهکارهای آنها نیز متناسب با آن دانش آموز بود.
اما در مورد دو تحقیق فوق که ارائه شد چون در مورد کل کلاس بود ضمن استفاده از تحقیقات همکاران راهکارها کمی متفاوت خواهد بود.چون ابتدا باید عواملی که باعث عدم تمرکز در نرگس شده است خوب شناسایی شود سپس با توجه به علت به وجودآورنده راهکارهای لازم ارائه شود.
هدف پژوهش:شناخت عوامل به وجودآورنده عدم تمرکز-راههای افزایش دقت و تمرکز حواس
از جمله عواملی که در افزایش بهره وری در مطالعه ، گزارش تخصصی و درک بهتر درسها و موفقیت در تحصیل بسیار موثر است ، داشتن تمرکز حواس به هنگام مطالعه است یعنی فرد در خود این توانایی را ایجاد کند که با اختیار و توجه دقت خود را بر روی موضوع یا کاری که انتخاب کرده با میل و اراده متمرکز نماید و از توجه به سایر موضوعات و کارها جلوگیری کند.
تمرکز نسبی است یعنی تقریبا همه افراد تا حدودی از آن بهره مند هستند و کسی نمی تواند ادعا کند کاملا بی دقت است و یا همیشه تمرکز حواس دارد. فراموش نکنیم تمرکز کارایی حافظه را افزایش می دهد. تمرکز یک امر اکتسابی است و با مهارت های لازم افزایش می یابد.
تمرکز حواس یعنی عوامل حواس پرتی را به حداقل رساندن.پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد. یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشند توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و برعکس.
لذا حواس پرتی یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کاری و فرورفتن در افکار و تخیلات و یا انجام کار دیگر.برای ایجاد تمرکز حواس باید عواملی را که مانع از تمرکز می شود شناخت و در جهت رفع آنها اقدام کرد.
سطح نمرات توصیفی دانش آموزان در پرسشهای شفاهی درس نشان دهنده ضعف آنها در این دروس بود.بعد از اینکه نصف کتاب تمام شد وامتحان کتبی از دانش آموزان گرفته شد باز هم تعدادی از آنها نمره کمی گرفتند یکی از برنامه های های مدیریت و معاونین مدرسه این است که قبل از امتحانات ترم اول از معلمین خواسته می شود اسامی دانش آموزان ضعیف در کلاس درسشان را مشخص کرده و بنویسند و این اسامی را در اختیار آنها بگذارند تا با دعوت از والدین آنها به مدرسه مشکلات درسی یا اخلاقی دانش آموزان را با آنها در میان گذاشته تا بتوانند با همفکری آنها برای حل مشکل آنها اقدام شود تا برای امتحانات مشکل نداشته باشند.
اولیای این تعداد دانش آموز بی نظم به مدرسه آمدند . از مدیریت و معاونین خواستم که من به دنبال مشکل آنها باشم. بنابراین من با مادرانشان صحبت کرده و از شرایط خانوادگی و مشکل آنها پرسیدم. آنها در جواب گفتند:ما در خانواده مشکلی نداریم. شرایط اقتصادی خوبی داریم.خانواده هایمان مذهبی است.و امکانات خوبی را برایشان فراهم کرده ایم،اتاق جداگانه دارند و تکالیف و درسهایشان را در اتاقشان انجام می دهند.اما آنها هم نمی دانستند دلیل این بی توجهی و عدم تمرکز دانش آموزانشان از چیست؟
طی صحبتهای اولیه با دانش آموزان از آنها پرسیدم:مشکلتان چیست که درس نمی خوانید؟اصلا انتظار نمره های پایین را از شما نداشتم ، شما را دانش آموزانی زرنگ و فعال فرض می کردم.خودشان هم از این موضوع ناراحت بودند پاسخ دادند :خودمان هم خیلی دوست داریم نمرات بالا کسب کنیم اما تمرکز لازم را در کلاس و موقع درس خواندن نداریم.
معلمان بیشترین وقت را برای تماس با دانش آموزان ، مشاهده آنان و کمک به جریان رشد و تکامل آنها در اختیار دارند. معلم باید در روابط با شاگردان از اصول حسنه انسانی آگاه باشد و آنها را به کار بندد و محیطی را به وجود آورد که دانش آموزان، مشکلات خود را با او در میان گذاشته و او در حد توان به اصلاح و تغییر رفتار آنها اقدام نماید.معلم به این موضوع ایمان داشته باشد که رفع موانع تربیتی و کاهش مشکلات دانش آموزان ، خود مقدمه ای برای آماده سازی ذهنی دانش آموزان و ارائه مطالب درسی می باشد.
معلم متعهد، در طریق حفظ و تامین منافع واقعی شاگرد است ، در حل مسائل و مشکلات کوشاست . روحیه اش به گونه ای است از خدمت لذت می برد ، از ساختن و به عمل آوردن دانش آموز و قراردادنش در مسیری که مورد هدف است خرسند است.
بدون داشتن دقت و تمرکز حواس یادگیری صورت نمی گیرد.تمرکز حواس هنگام مطالعه کلید اصلی و اساسی درک و فهم مطالب است و کلید اساسی تمرکز حواس استفاده از روشهایی است که باعث تقویت و پرورش و مهارت در برقراری تمرکز حواس هنگام مطالعه می شوند.
ابزار گردآوری اطلاعات شامل مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و اسناد و مدارک می باشد.با اطلاعات به دست آمده ، مشخص شد مشکل دانش آموزان حواس پرتی یا عدم تمرکز در کلاس است که به دنبال عوامل ایجاد کننده ی آن بر آمدم و راهکار های مناسب با توجه به اطلاغاتی که در کتابها ، تحقیقات در این زمینه و تجربیات شخصی خودم بود ارائه شد.
همه ماجراها از یک رخداد مبارک یا شاید هم نامبارک (قطع ناگهانی برق در یکی از پارکهای آبی) شروع شد.
همه حرف و حدیثهایی که حالا با مخابره شدن کلی خبر گزارش تخصصی و گزارش موشکافانه رسانه ها خوشبختانه ابعاد زیادی از این رخداد را روشن کرده است.
شنیده‌های زیادی که از تعلل های بسیار دست اندرکاران حکایت داشت، اما کسی زمینه را برای ابراز آنها فراهم نمی دید.
مگر مسؤولی حاضر بود که گوش کند از چهار پارک آبی مشهد که عنوان «قطب گردشگری بازی‌های آبی کشور» را یدک می‌کشند، وسایل بازی دو پارک هنوز هیچ مجوزی از اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی دریافت نکرده اند؟
هیچ کس حتی حاضر نبود این خبر منتشر شود که یکی از این دو پارک فک پلمب کرده و از تجهیزاتی بهره می‌برد که از نظر اداره کل استاندارد، تخلف است.
جالبتر اینکه باز شدن پرونده یکی از پارکهای جنجالی در محاکم قضایی نیز چنان مورد بی تفاوتی قرار گرفته که برخی با دفاعی جانانه با ادعای اینکه مجموعه مذکور تمامی مجوزهای لازم را دارد، قصد دارند بدون سر و صدا به ماجرا پایان دهند.
از سوی دیگر در این پرونده در نهایت بی انصافی حمایت ازسرمایه گذار بخش خصوصی جایگزین تأمین امنیت و آرامش عمومی شده است. گزارشگر ما برای پاسخ به همه دغدغه های مطرح شده و اطلاع از آخرین وضعیت استاندارد و ایمنی تجهیزات پارکهای آبی مشهد سراغ معاون ارزیابی و انطباق اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی خراسان رضوی می رود.
حامد محمدی در گفت و گو با گزارشگر ما وضعیت موجود را این گونه تشریح می‌کند: در مشهد چهار مجتمع آبی داریم که دو مجموعه مجوزهای استاندارد را دریافت کرده‌اند،گزارش تخصصی اما دو مجتمع تا‌کنون نتوانسته‌اند این مجوز را دریافت کنند. هرچند باید اذعان داشت بحث تجهیزات بازی در مجموعه های آبی از استخر مجزاست و از این نظر تنها سرسره‌های آبی مشمول استاندارد اجباری می‌شوند.